شبکه خصوصی مجازی یا VPN (Virtual Private Network) در اذهان تصور یک مطلب پیچیده برای استفاده و پیاده کنندگان آن به وجود آورده است . اما این پیچیدگی ، در مطالب بنیادین و مفهومی آن است نه در پیاده‌سازی .
این نکته را باید بدانید که پیاده‌سازی VPN دارای روش خاصی نبوده و هر سخت‌افزار و نرم‌افزاری روش پیاده‌سازی خود را داراست و نمی‌توان روش استانداردی را برای کلیه موارد بیان نمود . اما اصول کار همگی به یک روش است .

مختصری درباره تئوری VPN
مفهوم اصلی VPN چیزی جز برقراری یک کانال ارتباطی خصوصی برای دسترسی کاربران راه دور به منابع شبکه نیست . در این کانال که بین دو نقطه برقرار می‌شود ، ممکن است که مسیرهای مختلفی عبور کند اما کسی قادر به وارد شدن به این شبکه خصوصی شما نخواهد بود . گرچه می‌توان از VPN در هر جایی استفاده نمود اما استفاده آن در خطوط Dialup و Leased کار غیر ضروری است (در ادامه به‌دلیل آن پی خواهید برد).
در یک ارتباط VPN شبکه یا شبکه‌ها می‌توانند به هم متصل شوند و از این طریق کاربران از راه دور به شبکه به راحتی دسترسی پیدا می‌کنند. اگر این روش از ارائه دسترسی کاربران از راه دور را با روش خطوط اختصاصی فیزیکی (Leased) مقایسه کنیم ، می‌بینید که ارائه یک ارتباط خصوصی از روی اینترنت به مراتب از هر روش دیگری ارزان‌تر تمام می‌شود .
از اصول دیگری که در یک شبکه VPN در نظر گرفته شده بحث امنیت انتقال اطلاعات در این کانال مجازی می‌باشد . یک ارتباط VPN می‌تواند بین یک ایستگاه کاری و یک شبکه محلی و یا بین دو شبکه محلی صورت گیرد. در بین هر دو نقطه یک تونل ارتباطی برقرار می‌گردد و اطلاعات انتقال یافته در این کانال به صورت کد شده حرکت می‌کنند ، بنابراین حتی در صورت دسترسی مزاحمان و هکرها به این شبکه خصوصی نمی‌توانند به اطلاعات رد و بدل شده در آن دسترسی پیدا کنند.
جهت برقراری یک ارتباط VPN ، می‌توان به کمک نرم‌افزار یا سخت‌افزار و یا ترکیب هر دو ، آن را پیاده‌سازی نمود . به طور مثال اکثر دیواره‌های آتش تجاری و روترها از VPN پشتیبانی می‌کنند . در زمینه نرم‌افزاری نیز از زمان ارائه ویندوز NT ویرایش 4 به بعد کلیه سیستم عامل‌ها دارای چنین قابلیتی هستند .
در این مقاله پیاده‌سازی VPN بر مبنای ویندوز 2000 گفته خواهد شد .

پیاه‌سازی VPN
برای پیاده‌سازی VPN بر روی ویندوز 2000 کافیست که از منوی Program/AdministrativeTools/ ، گزینه Routing and Remote Access را انتخاب کنید . از این پنجره گزینه VPN را انتخاب کنید . پس از زدن دکمه Next وارد پنجره دیگری می‌‌شوید که در آن کارت‌های شبکه موجود بر روی سیستم لیست می‌شوند .
برای راه‌اندازی یک سرور VPN می‌بایست دو کارت شبکه نصب شده بر روی سیستم داشته باشید .
از یک کارت شبکه برای ارتباط با اینترنت و از کارت دیگر جهت برقراری ارتباط با شبکه محلی استفاده می‌شود. در این‌جا بر روی هر کارت به‌طور ثابت IP قرار داده شده اما می‌توان این IPها را به صورت پویا بر روی کارت‌های شبکه قرار داد .
در پنجره بعد نحوه آدرس‌دهی به سیستم راه دوری که قصد اتصال به سرور ما را دارد پرسیده می‌شود . هر ایستگاه کاری می‌ تواند یک آدرس IP برای کار در شبکه محلی و یک IP برای اتصال VPN داشته باشد . در منوی بعد نحوه بازرسی کاربران پرسیده می‌شود که این بازرسی می‌ تواند از روی کاربران تعریف شده در روی خود ویندوز باشد و یا آنکه از طریق یک سرویس دهنده RADIUS صورت گیرد در صورت داشتن چندین سرور VPN استفاده از RADIUS را به شما پیشنهاد می‌کنیم . با این روش کاربران ، بین تمام سرورهای VPN به اشتراک گذاشته شده و نیازی به تعریف کاربران در تمامی سرورها نمی‌باشد.

پروتکل‌های استفاده شونده
عملیاتی که در بالا انجام گرفت تنها پیکربندی‌های لازم جهت راه‌اندازی یک سرور VPN می‌باشد .
اما (Remote Routing Access Service) RRAS دارای دو پروتکل جهت برقراری تونل ارتباطی VPN می‌باشد. ساده‌ترین پروتکل آن PPTP (Point to Point Tunneling Protocol) است ، این پروتکل برگرفته از PPP است که در سرویس‌های Dialup مورد استفاده واقع می‌شود ،‌ در واقع PPTP همانند PPP عمل می‌کند .
پروتکل PPTP در بسیاری از موارد کافی و مناسب است ،‌ به کمک این پروتکل کاربران می‌توانند به روش‌های PAP (Password Authentication Protocol) و Chap (Challenge Handshake Authentication Protocol) بازرسی شوند. جهت کد کردن اطلاعات می‌توان از روش کد سازی RSA استفاده نمود.
PPTP برای کاربردهای خانگی و دفاتر و افرادی که در امر شبکه حرفه‌ای نیستند مناسب است اما در جایگاه امنیتی دارای پایداری زیادی نیست . پروتکل دیگری به نام L2TP (Layer2 Forwarding) به وسیله شرکت CISCO ارائه شده که به لحاظ امنیتی بسیار قدرتمندتر است.
این پروتکل با استفاده از پروتکل انتقال اطلاعات UDP (User Datagram Protocol) به‌جای استفاده از TCP به مزایای زیادی دست یافته است . این روش باعث بهینه و ملموس‌تر شدن برای دیواره‌های آتش شده است ، اما باز هم این پروتکل در واقع چیزی جز یک کانال ارتباطی نیست . جهت حل این مشکل و هر چه بالاتر رفتن ضریب امنیتی در VPN شرکت مایکروسافت پروتکل دیگری را به نام IPSec (IP Security) مطرح نموده که پیکربندی VPN با آن کمی دچار پیچیدگی می‌گردد.